Bài viết liên quan
I.
Nhiệm vụ và yêu cầu:
Hệ thống thắng dùng để giảm tốc
độ của xe hoặc cho dùng hẳn để đảm bảo an toàn giao thông. Môtô xe máy có tốc
độ tương đối cao nên hệ thống thắng có tầm quan trọng đặc biệt, yêu cầu phải
bảo đảm tính năng kỹ thuật ( thắng ăn với mức độ nhất định) và dễ điều chỉnh,
tháo ráp sửa chữa.
II.
Cấu tạo:
Ở xe gắn máy thường có 2 thắng là
thắng trước và thắng sau. Hầu hết thắng trước điều khiển bằng tay và thắng sau
điều khiển bằng chân.
1. Cơ cấu điều khiển :
Nếu điều khiển bằng tay gồm
có: Tay thắng gắn ở tay lái, vỏ ruột dây cáp và ốc siết cáp. Ở vỏ có gắn ốc
hiệu chỉnh để tăng độ dài vỏ dây khi điều chỉnh. Nếu điều khiển bằng chân gồm
có: Bàn đạp thắng có lò xo kéo bàn đạp khi ta buông chân, cây sắt điều khiển,
lò xo, ốc hiệu chỉnh.
2. Cơ cấu thắng: được gắn ở bánh xe gồm có:
a. Bộ phận di động là đùm bánh xe, lòng đùm bằng gang hay thép mặt trong tiện rất tròn rồi
ép vào ( Nếu đùm và lòng đùm bằng hai kim loại khác nhau).
b. Bộ phận cố định còn gọi là mâm thắng được giữ cố định nhờ một rãnh ăn khớp với ét-gô.
Phuộc trước, hoặc vặn bulông vào gắp bánh sau. Trên đó có các chi tiết sau:
-
Một cốt cố định ( chốt
má thắng) siết bulông hay tán trên mâm.
-
Một cốt di động xuyên
qua lỗ khoan ở mâm phía trong có dạng cam thắng, phía ngoài có dự trù chỗ để
bắt dóng thắng.
-
Dóng thắng một đầu
siết chặt với cốt di động ( cam thắng) đầu còn lại nối với cơ cấu điều khiển
thắng.
-
Hai má thắng dạng nửa
cung tròn, một đầu tì vào cốt cố định, đầu còn lại tì vào cam thắng. Hai má
thắng luôn luôn được kéo sát vào nhờ hai lò xo má thắng. Phía ngoài má thắng
dán một lớp bố thắng ( hoặc tán đinh nếu loại xe lớn ).
-
Ngoài ra đối với một
số xe ở mâm thắng trước còn có bánh xe răng xoắn ( trục vít) để điều khiển đồng
hồ tốc độ, bánh xe răng xoắn có thể gắn liền với mâm thắng hoặc để rời.
III.
Nguyên lý vận chuyển:
Bình thường khi không dùng thắng,
hai má thắng luôn luôn ép sát vào cam thắng nhờ hai lò xo nên lòng đùm quay tự
do ( bánh xe quay tự do ). Khi dùng thắng ( đạp bàn đạp thắng hay bóp thắng
tay) qua cơ cấu điều khiển dóng thắng xoay, làm xoay cam thắng. Hai vấu lồi cam
thắng đẩy má thắng ra, hai má thắng ép vào lòng đùm qua lớp bố thắng gây nên ma
sát với lòng đùm làm bánh xe không xoay được. Khi hết dùng thắng, nhờ tác dụng
của các lò xo, cam thắng trở về vị trí cũ, hai má thắng lại ép sát vào, bánh xe
quay bình thường.
IV.
Điều Chỉnh, Hư Hỏng Sửa Chữa Hệ Thống Thắng:
1. Điều chỉnh thắng:
Thắng phải ăn từ từ, chứ không
phải đụng đến là dừng xe ngay, làm cho xe mất thăng bằng gây dễ ngã gây tai nạn
nguy hiểm, hoặc điều khiển hết mức mới dừng. Điều chỉnh là hiệu chỉnh ốc siết
cáp ở cuối ruột dây thắng, hoặc ốc hiệu chỉnh vỏ dây, hoặc ốc điều chỉnh ở cây
điều khiển thắng làm thế nào để tay thắng hoặc bàn đạp thắng có khoản chạy tự
do ( chạy không), tính từ lúc tác động đến lúc thắng ăn, vừa tầm điều khiển
thường từ 2 đến 3 phân là đúng.
2. Thử thắng:
Muốn biết xe thắng có ăn hay không
ta phải thử thắng như sau:
-
Dựng xe lên, dùng tay
quay hay cho máy nổ để kéo bánh xe, bóp thắng xe phải dừng lại liền, trong lúc
ấy khoảng chạy không ở tay hoặc ở chân điều khiển từ 2 đến 3 phân. Buông tay
hoặc chân điều khiển ra bánh xe không kẹt rít.
-
Đối với các xe ly hợp
có tay điều khiển, khi xe đang có số thì bóp ly hợp trước khi đạp thắng sau.
3. Hư hỏng hệ thống thắng:
a.
Thắng không ăn:
·
Nguyên nhân:
-
Điều chỉnh thắng không
đúng, khoảng chạy không quá lớn ( điều chỉnh lại).
-
Dây thắng đứt ( thay
dây mới ).
-
Dóng thắng lỏng hoặc
lờn gai nơi bắt với cam thắng ( siết, sửa lại ).
-
Bố thắng hoặc cam
thắng quá mòn ( Thay hoặc dán bố mới, chêm cam ).
-
Bố thắng dính dầu mỡ
hoặc láng mặt ( chùi sạch, dùng giũa sửa lại, hoặc cưa mặt võng).
b.
Kẹt thắng:
·
Hiện tượng : Đi một đoạn rờ đùm bánh xe thấy nóng, xe yếu , hao xăng, nếu kẹt nhiều
có thể bốc khói hoặc không di chuyển được.
·
Nguyên nhân:
- Dây thắng quá nhỏ, ruột dây lớn nước vào dây
bị sét ( thay mới).
- Lò xo má thắng yếu,đứt, sút (sửa lại)
-
Cam thắng xoay ngang
không vô, vị trí củ được do cam hay bố quá mòn(thay hoặc chêm).
-
Lòng đum méo, cò rãnh
(tiện lại)
-
Khoảng chạy không quá
nhỏ (hiệu chỉnh lại)
-
Miệng đùm cạ vào mâm
thắng (chêm long đền)
c.
Thắng kêu:
-
Bố thắng quá mòn lòi
càng thắng (thay dán bố mới)
-
Vật cứng kẹt ở bố
thắng lấy ra (- Lòng đùm méo, trầy có rãnh Sửa lại lòng đùm)
-
Bố thắng bị chay cứng
(Giũa sửa lại).
Thẻ :
Giáo trình sửa xe,
Xe máy
Bình Luận